શું લાગે છે !! કે હમેશા તમારા ડિવાઇસ પર તમારો જ નિયંત્રણ રહે છે ? હા વાત ગંભીર છે , હાલો જાણીએ આપણે સાયબર છેતરપિંડીના એક વધુ એકદમ સૂક્ષ્મ અને થોડો ટેકનિકલ પ્રકાર એટલે રિમોટ એક્સેસ ફ્રોડ - ડેસ્કટોપ હેકિંગ - આજે એના વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરીએ. આ પ્રકારનો ફ્રોડ એટલા માટે ખતરનાક છે કારણ કે ઠગ તમારા કમ્પ્યુટર કે ફોનનો સીધો કંટ્રોલ લઈ લે છે અને તમને ખબર પણ પડતી નથી.

આજના ડિજિટલ યુગમાં, આપણે રિમોટ કનેક્ટિવિટીનો પુષ્કળ ઉપયોગ કરીએ છીએ – પછી તે ઓફિસના કામ માટે હોય, ટેકનિકલ સપોર્ટ માટે હોય, કે કોઈ મિત્રને મદદ કરવા માટે હોય.

પરંતુ, સાયબર અપરાધીઓ આ જ સુવિધાનો દુરુપયોગ કરીને લોકોને છેતરી રહ્યા છે. રિમોટ એક્સેસ ફ્રોડ, જેને ડેસ્કટોપ હેકિંગ પણ કહેવાય છે, તેમાં ઠગ કોઈ બહાને તમારા કમ્પ્યુટર, લેપટોપ કે સ્માર્ટફોનનો રિમોટ કંટ્રોલ લઈ લે છે.
એકવાર તેમને એક્સેસ મળી જાય, પછી તેઓ તમારા ડેટા ચોરી શકે છે, તમારા બેંક ખાતા ખાલી કરી શકે છે, કે તમારા ઉપકરણમાં માલવેર ઇન્સ્ટોલ કરી શકે છે. આ પ્રકારનો ફ્રોડ ખૂબ જ ચાલાકીભર્યો હોય છે કારણ કે તે તમને તમારી સામે જ છેતરે છે. જો તમે અથવા તમારા કોઈ પરિચિત આવા ફ્રોડનો શિકાર બન્યા છો, તો ગભરાશો નહીં. ભારત સરકારનું નેશનલ સાયબર ક્રાઈમ રિપોર્ટિંગ પોર્ટલ (National Cybercrime Reporting Portal - cybercrime.gov.in) તમારી મદદ માટે છે. આ પોર્ટલ પર તમે ઘરે બેઠા જ આવા ગુનાઓની ફરિયાદ નોંધાવી શકો છો.

મહત્વપૂર્ણ: જો આ ફ્રોડમાં તમારા પૈસા ગયા હોય, તો બને તેટલી જલ્દી, એટલે કે ૨૪ કલાકની અંદર ફરિયાદ કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે, જેથી તમારા પૈસા પાછા મળવાની શક્યતા વધી જાય. તાત્કાલિક હેલ્પલાઇન નંબર ૧૯૩૦ પર ફોન કરો અથવા ઓનલાઈન પોર્ટલ પર ફરિયાદ કરો.

હાલો !! તો સમજીએ કે રિમોટ એક્સેસ ફ્રોડ શું છે અને તે કેવી રીતે થાય છે?

આ ફ્રોડમાં,ગુનેગારો વિવિધ બહાનાઓ હેઠળ જેમાં આપ ઘણી વાર કોઈ ટેકનિકલ પ્રોબ્લેમ થી હેરાન હોય છો ત્યારે તે આપના કમ્પ્યુટર કે ફોન પર રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર જેમ કે AnyDesk, TeamViewer, UltraViewer, RustDesk, Supremo, Zoho Assist વગેરે ઇન્સ્ટોલ કરવા અથવા કોઈ લિંક પર ક્લિક કરવા માટે પ્રેરિત કરે છે. જેથી આપ સમય અને સંજોગો પ્રમાણે સમસ્યા ને દૂર કરવા તેની વાત માં આવી જઈ ને તેમના કેહવા પ્રમાણે કરવા લાગી જાવ છો. અને બસ તમારી સાથે ફ્રોડ થઇ જાય છે.

મોટા ભાગે અને સામાન્ય રીતે જોવા મળતી પદ્ધતિઓ:

• ટેકનિકલ સપોર્ટ સ્કેમ (Technical Support Scam):

• કેવી રીતે થાય છે: આ સૌથી સામાન્ય પદ્ધતિ છે. તમને કોઈ મોટી ટેક કંપની (જેમ કે માઈક્રોસોફ્ટ, એપલ, ગૂગલ) કે ઇન્ટરનેટ સેવા પ્રદાતા (ISP) માંથી હોવાનો દાવો કરતો ફોન આવે છે.

• તેઓ કહે છે કે તમારા કમ્પ્યુટરમાં વાયરસ છે, સુરક્ષા જોખમ છે, કે પછી તમારા ઇન્ટરનેટ કનેક્શનમાં સમસ્યા છે.

• તેઓ તમને "સમસ્યા ઠીક કરવા માટે" AnyDesk કે TeamViewer જેવું રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ કરવા અને ઇન્સ્ટોલ કરવા માટે કહે છે.

• એકવાર તમે સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કરો અને તેમને એક્સેસ આપો, પછી તેઓ તમારા કમ્પ્યુટરનો કંટ્રોલ લઈ લે છે. તેઓ તમારી સામે જ ખોટા વાયરસ પોપ-અપ્સ બતાવે છે, તમારી ફાઈલો ખસેડે છે, અને પછી "સમસ્યા ઠીક કરવા માટે" મોટી રકમની માંગણી કરે છે.

• આ ઉપરાંત, તેઓ તમારી બેંકિંગ એપ્સ ખોલીને તમારા ખાતામાંથી પૈસા ટ્રાન્સફર કરી શકે છે, તમારા પાસવર્ડ ચોરી શકે છે, કે તમારા ડિવાઈસમાં માલવેર ઇન્સ્ટોલ કરી શકે છે.

• ઉદાહરણ: "નમસ્તે, હું માઈક્રોસોફ્ટમાંથી બોલું છું. અમને જાણવા મળ્યું છે કે તમારા કમ્પ્યુટર પર માલવેરનો હુમલો થયો છે. અમે તેને ઠીક કરવામાં મદદ કરીશું. કૃપા કરીને AnyDesk ડાઉનલોડ કરો."

• બેંક/KYC ફ્રોડ:

• કેવી રીતે થાય છે: તમને બેંક, RBI, કે સરકારી સંસ્થામાંથી હોવાનો દાવો કરતો ફોન આવે છે. તેઓ કહે છે કે તમારું KYC અપડેટ કરવાનું છે, તમારું બેંક ખાતું બ્લોક થશે, કે તમને લોન/યોજનાનો લાભ મળશે.

• આ માટે તેઓ તમને કોઈ ચોક્કસ એપ ડાઉનલોડ કરવા કે લિંક પર ક્લિક કરવા કહે છે જે રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર હોય છે.

• એકવાર તેમને એક્સેસ મળે, પછી તેઓ તમારી સામે જ તમારા બેંકિંગ એપ્સ ખોલીને પૈસા ટ્રાન્સફર કરી દે છે.

• જોબ ઓફર/લોન ફ્રોડ:

• કેવી રીતે થાય છે: નોકરી કે લોન અપાવવાના બહાને તમને એક સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ કરવા કહેવામાં આવે છે જે રિમોટ એક્સેસ ટૂલ હોય છે. પછી તમારા ડિવાઈસનો કંટ્રોલ લઈને નાણાકીય છેતરપિંડી કરવામાં આવે છે.

• ઓનલાઈન શોપિંગ/રિફંડ ફ્રોડ:

• કેવી રીતે થાય છે: તમને કોઈ ઓનલાઈન શોપિંગ સાઈટ પરથી મોટો રિફંડ મળવાનો હોવાનો ફોન આવે છે. "રિફંડ પ્રક્રિયા કરવા માટે" તમને રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કરવાનું કહેવામાં આવે છે, અને પછી પૈસા ક્રેડિટ કરવાને બદલે ડેબિટ કરી લેવામાં આવે છે.

• કોઈ બિલ અથવા સરકારી નોટિસ કે મેમો. :

• કેવીરીતે થાય છે: તે તમારું ઇલેક્ટ્રિક બિલ બાકી છે એવું કહી તમારું કનેક્શન કટ કરવાની ધમકી આપે છે, અથવા અન્ય કોઈ બિલ બાકી છે બેન્ક ખાતું ફ્રીઝ કરવા ની ધમકી આપી ડરાવીને લિન્ક મોકલી એપ મોકલે છે. RTO,GST , INCOME TAX અને ક્યારેક તો નામ પણ ના સાંભળ્યા હોય એવા ખાતા નું નામ આપી ડરાવે ધમકાવે તેમની નોટિસો અને કોઈ મેમો. મોકલાવે છે.

• apk ફાઇલ મોકલે છે અથવા માલવેર વારા ફોટો , પી. ડી. એફ કે લિન્ક મોકલી આપે.

  આવો તો સમજીએ આવી સ્થિતિ માં તમારે શું કરવું જોઈએ અને શું ના કરવું જોઈએ!!

✅ શું કરવું (DOs):

• અજાણ્યા કોલ , sms , whatsapp કે અન્ય કોઈ મેસેજ પર ક્યારેય વિશ્વાસ ન કરો:

• કોઈ પણ ટેક કંપની, બેંક, કે સરકારી સંસ્થામાંથી "અણધારી ટેકનિકલ સમસ્યા" કે "સુરક્ષા જોખમ" વિશે આવેલા અજાણ્યા ફોન પર ક્યારેય વિશ્વાસ ન કરો.

• ઓફિશિયલ વેબસાઈટ/નંબર પર ખરાઈ કરો:

• જો તમને આવા કોઈ કોલ આવે, તો કોલ કરનારની વાત પર સીધો વિશ્વાસ ન કરો. હંમેશા કંપનીની સત્તાવાર વેબસાઈટ પરથી નંબર શોધીને જાતે જ ફોન કરીને ખરાઈ કરો.

• હંમેશા જાગૃત રહો:

• રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર જેમ કે AnyDesk, TeamViewer નો ઉપયોગ ફક્ત વિશ્વસનીય વ્યક્તિઓ કે સત્તાવાર ટેકનિકલ સપોર્ટ માટે જ કરો, અને તે પણ તમારી પૂરી જાણકારી અને દેખરેખ હેઠળ કરવી.

• સુરક્ષા સોફ્ટવેર:

• તમારા કમ્પ્યુટર અને મોબાઈલમાં સારા એન્ટીવાયરસ/એન્ટી-માલવેર સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કરો અને તેને નિયમિતપણે અપડેટ કરતા રહો.

• ડેટાનો બેકઅપ લો:

• તમારા મહત્વપૂર્ણ ડેટાનો નિયમિતપણે બેકઅપ લેતા રહો, જેથી જો તમારા ડિવાઈસમાં માલવેર ઇન્સ્ટોલ થાય તો તમારો ડેટા સુરક્ષિત રહે.

❌ શું ન કરવું (DON'Ts):

•  રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ ન કરો:

• કોઈ અજાણી વ્યક્તિના કહેવાથી તમારા કમ્પ્યુટર કે ફોન પર AnyDesk, TeamViewer કે અન્ય કોઈ રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ કે ઇન્સ્ટોલ ન કરો.

• અજાણ્યા લોકોને એક્સેસ ન આપો:

• તમારા ડિવાઈસનો કંટ્રોલ કોઈ પણ અજાણી કે અવિશ્વસનીય વ્યક્તિને ક્યારેય ન આપો.

• OTP/PIN ક્યારેય શેર ન કરો:

• રિમોટ એક્સેસ આપવાના બહાને કે અન્ય કોઈ પણ કારણોસર તમારો OTP, PIN, કે બેંકિંગ પાસવર્ડ શેર ન કરો.

• પોપ-અપ્સ પર ક્લિક ન કરો:

• જો તમારી સ્ક્રીન પર "તમારો કમ્પ્યુટર વાયરસથી સંક્રમિત છે" જેવા પોપ-અપ્સ આવે અને કોઈ નંબર પર કોલ કરવાનું કહે, તો તેના પર ક્લિક ન કરો કે તે નંબર પર ફોન ન કરો.

• પૈસા ચૂકવશો નહીં:

• જો તમને રિમોટ એક્સેસ દ્વારા "સમસ્યા ઠીક કરવા" માટે પૈસા માંગવામાં આવે, તો ક્યારેય ચૂકવશો નહીં.

ફરિયાદ નોંધાવવા માટે તમારે શું જોઈએ!! ચાલો સમજીએ.

ફરિયાદ નોંધાવતા પહેલા તમરે આટલી માહિતી અને દસ્તાવેજો તૈયાર રાખવા જોઈએ:

• છેતરપિંડીની તારીખ અને સમય: ક્યારે ફોન આવ્યો, ક્યારે રિમોટ એક્સેસ આપ્યું, અને ક્યારે પૈસા ચૂકવાયા/ગયા તેની ચોક્કસ માહિતી.

• છેતરપિંડીનો પ્રકાર: (રિમોટ એક્સેસ ફ્રોડ, ટેકનિકલ સપોર્ટ સ્કેમ, બેંક ફ્રોડ).

• સંપર્ક માધ્યમ: કયા માધ્યમથી ગુનેગારોએ તમારો સંપર્ક કર્યો ફોન કોલ, SMS, ઈમેલ, વોટ્સએપ.

• રિમોટ એક્સેસ સોફ્ટવેરનું નામ: કયું સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ કરાવ્યું AnyDesk, TeamViewer વગેરે.

• ગુનેગારની વિગતો જો ઉપલબ્ધ હોય:

• મોબાઈલ નંબર, ઈમેલ આઈડી.

• જે બેંક એકાઉન્ટ / UPI ID / ક્રિપ્ટો વોલેટમાં પૈસા ટ્રાન્સફર કર્યા હોય તેની વિગતો.

• ગુનેગાર દ્વારા આપવામાં આવેલ "ટેકનિકલ સપોર્ટ ID" કે "સર્વિસ નંબર".

  નાણાકીય વિગતો:

• તમારી બેંકનું નામ, એકાઉન્ટ નંબર.

• ચૂકવેલી કુલ રકમ અને દરેક ટ્રાન્ઝેક્શનની વિગત.

• ટ્રાન્ઝેક્શન આઈડી / રેફરન્સ નંબર.

• બેંક સ્ટેટમેન્ટ: જેમાં છેતરપિંડીવાળું ટ્રાન્ઝેક્શન સ્પષ્ટપણે દેખાતું હોય.

  પુરાવા:

• આવેલા શંકાસ્પદ મેસેજ (SMS/WhatsApp) ના સ્ક્રીનશોટ.

• આવેલા શંકાસ્પદ ઈમેલના સ્ક્રીનશોટ.

• કોલ રેકોર્ડિંગ (જો કર્યું હોય તો).

• જો ડેસ્કટોપનો સ્ક્રીનશોટ લઈ શક્યા હોય તો.

• આ પુરાવા ભવિષ્યમાં તપાસ માટે ખુબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

• તમારી અંગત વિગતો: નામ, સરનામું, સંપર્ક નંબર, ઈમેલ આઈડી.

નેશનલ સાયબર ક્રાઈમ પોર્ટલ પર ફરિયાદ કેવી રીતે નોંધાવવી? તેને તબક્કાવાર સમજીએ.

અગત્યનો મુદ્દો: જો તમારા પૈસા ગયા હોય, તો સૌ પ્રથમ તમારી બેંકનો સંપર્ક કરો અને તેમને ફ્રોડ વિશે જાણ કરો. પછી તરત જ સાયબર ક્રાઈમ પોર્ટલ પર ફરિયાદ નોંધાવો.

તબક્કો ૧: પોર્ટલ પર જાઓ અને તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરો

• સૌ પ્રથમ, તમારા બ્રાઉઝરમાં www.cybercrime.gov.in વેબસાઇટ ખોલો.

• હોમપેજ પર તમને "File a Complaint" અથવા "शिकायत दर्ज करें" નો વિકલ્પ દેખાશે. તેના પર ક્લિક કરો.

• જો પૈસાની છેતરપિંડી થઈ હોય, તો વેબસાઈટ પર "Report Financial Fraud" નો અલગ વિકલ્પ હોય શકે છે અથવા સીધો ૧૯૩૦ નંબર પર ફોન કરવાની સૂચના પણ હોય શકે છે. ૧૯૩૦ પર ફોન કરવો એ પૈસા ફ્રીઝ કરાવવા માટેનો સૌથી ઝડપી માર્ગ છે.

તબક્કો ૨: શરતો સ્વીકારો અને આગળ વધો

• ઉપયોગની શરતો (Terms and Conditions) વાંચો અને "I Accept" (હું સ્વીકારું છું) પર ક્લિક કરીને "Submit" અથવા "Proceed" કરો.

તબક્કો ૩: ફરિયાદનો પ્રકાર પસંદ કરો

• હવે તમને "Report Cyber Crime" અને "Report Other Cyber Crime" વિકલ્પો દેખાશે.

• નાણાકીય છેતરપિંડી માટે "Report Cyber Crime" પર ક્લિક કરો.

તબક્કો ૪: નાગરિક લોગિન (Citizen Login)

• જો તમે પહેલીવાર ફરિયાદ કરી રહ્યા છો, તો "New User? Click Here to Register" પર ક્લિક કરીને રજીસ્ટ્રેશન કરો.

• તમારું રાજ્ય, યુઝરનેમ (સામાન્ય રીતે મોબાઈલ નંબર), ઈમેલ આઈડી દાખલ કરો.

• મોબાઈલ પર આવેલો OTP દાખલ કરીને રજીસ્ટ્રેશન પૂર્ણ કરો.

• હવે તમારા મોબાઈલ નંબર અને OTP/પાસવર્ડનો ઉપયોગ કરીને લોગિન કરો.

• જો તમે પહેલાથી રજીસ્ટર થયેલા છો, તો સીધા લોગિન કરો.

તબક્કો ૫: બનેલ ઘટનાની વિગતો દાખલ કરો Incident Details.

• લોગિન કર્યા પછી, "Incident Details" ફોર્મમાં નીચે મુજબની વિગતો ભરો:

• "Category of Complaint": અહીં "Financial Frauds" પસંદ કરો. પેટા-વિકલ્પમાં "Technical Support Scam", "Bank Fraud", "Online Shopping Fraud" (જો રિફંડના બહાને થયું હોય), અથવા સંબંધિત વિકલ્પ પસંદ કરો.

• "Date and Time of Incident": ક્યારે છેતરપિંડી થઈ તેની વિગત.

• "Mode of Fraud": છેતરપિંડી કેવી રીતે થઈ (દા.ત., Call, SMS, Email, Remote Access Software).

• "Platform Used for Fraud": જો કોઈ ચોક્કસ પ્લેટફોર્મ (જેમ કે AnyDesk, TeamViewer) નો ઉપયોગ થયો હોય તો તે દાખલ કરો.

• "Amount Involved": કેટલા પૈસાની છેતરપિંડી થઈ (જો લાગુ હોય).

• "Transaction Details": ટ્રાન્ઝેક્શન આઈડી, કઈ બેંકમાંથી ચૂકવણી થઈ, કોના ખાતામાં પૈસા ગયા (જો ખબર હોય તો).

• "Suspect Details": ગુનેગારનો મોબાઈલ નંબર, ઈમેલ આઈડી, બેંક એકાઉન્ટ નંબર / UPI ID (જો ખબર હોય તો).

• "Brief description of incident": ઘટનાનું ટૂંકું અને સ્પષ્ટ વર્ણન કરો. કેવી રીતે સંપર્ક થયો, કયા બહાને રિમોટ એક્સેસ માંગ્યું, શું થયું, અને કેવી રીતે છેતરપિંડી થઈ તેની વિગતો આપો.

• બધી વિગતો ભર્યા પછી, "Save and Next" પર ક્લિક કરો.

તબક્કો ૬: શંકાસ્પદ વ્યક્તિની વિગતો Suspect Details - જો હોય તો.

• આ વિભાગમાં છેતરપિંડી કરનાર વિશેની કોઈપણ વધારાની માહિતી દાખલ કરો.

• "Save and Next" પર ક્લિક કરો.

તબક્કો ૭: પીડિતની વિગતો Victim Details.

• આ વિભાગમાં તમારી અંગત વિગતો દાખલ કરો: પૂરું નામ, સરનામું, સંપર્ક માહિતી વગેરે.

• "Save and Next" પર ક્લિક કરો.

તબક્કો ૮: પુરાવા અપલોડ કરો Upload Evidence.

• આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્ટેપ છે. તમારી પાસે જે પણ પુરાવા હોય, તે અહીં અપલોડ કરો:

• આવેલા શંકાસ્પદ મેસેજ (SMS/WhatsApp) ના સ્ક્રીનશોટ.

• આવેલા શંકાસ્પદ ઈમેલના સ્ક્રીનશોટ.

• કોલ રેકોર્ડિંગ (જો કર્યું હોય તો).

• જો પૈસા ગયા હોય તો બેંક સ્ટેટમેન્ટ.

• આ પુરાવા ભવિષ્યમાં તપાસ માટે ખુબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

• "Save and Next" પર ક્લિક કરો.

તબક્કો ૯: વિગતોની સમીક્ષા અને કન્ફર્મ કરો Review and Confirm.

• તમે દાખલ કરેલી બધી વિગતોની ફરી એકવાર સમીક્ષા કરો.

• બધી માહિતી સાચી હોય તો "Confirm & Submit" પર ક્લિક કરો.

તબક્કો ૧૦: ફરિયાદ સબમિટ અને Acknowledgment નંબર મેળવી લેવો.

• ફરિયાદ સફળતાપૂર્વક સબમિટ થયા પછી, તમને એક Acknowledgment Number (ફરિયાદ નંબર) મળશે.

• આ નંબરને સાચવીને રાખો. તમે આ નંબરનો ઉપયોગ કરીને તમારી ફરિયાદનો સ્ટેટસ ચેક કરી શકો છો.

• તમને તમારી ફરિયાદની PDF કોપી ડાઉનલોડ કરવાનો વિકલ્પ પણ મળશે. તેને પણ સાચવી રાખો. અને પ્રિન્ટ કરાવી લેવી.

ખાસ યાદ રાખો: રિમોટ એક્સેસ ફ્રોડમાં ગુનેગારો તમારી ટેકનિકલ જાણકારીના અભાવનો લાભ ઉઠાવે છે. સાવચેતી અને જાગૃતિ જ તમને આ પ્રકારના ફ્રોડથી બચાવી શકે છે. જો તમે શંકાસ્પદ પરિસ્થિતિમાં ફસાઈ જાઓ, તો તરત જ કોલ કટ કરો અને કોઈ જાણકાર વ્યક્તિ કે પોલીસની મદદ લો.

#રિમોટએક્સેસફ્રોડ #ડેસ્કટોપહેકિંગ #સાયબરફ્રોડ #સુરક્ષિતરહો #ડિજિટલસુરક્ષા #RemoteAccessFraud #DesktopHacking #CyberFraud #StaySafe # desicyberseva

સંબંધિત પોસ્ટ